Od 1 maja 2004 roku Polska jest pełnoprawnym członkiem Unii Europejskiej. Dzięki temu istnieje możliwość swobodnego podróżowania po terytorium Wspólnoty, osiedlania się, podejmowania pracy, czy też studiowania. Prawo do swobodnego przemieszczania się w obrębie UE/EOG i Szwajcarii nie miałoby jednak w praktyce żadnego znaczenia, gdyby nie towarzyszyły temu dodatkowe gwarancje w dziedzinie zabezpieczenia społecznego. Gwarancje te w części dotyczącej ubezpieczeń na wypadek bezrobocia stanowią ważną część ustawodawstwa Unii Europejskiej dotyczącego wolnego przepływu pracowników.
Główne zasady koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego:
Główne zasady koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego:
- Zasada równego traktowania obywateli własnych i obywateli innych państw członkowskich,
- Zasada zachowania praw nabytych/prawo transferu świadczeń do innych państw członkowskich,
- Zasada zachowania praw będących w trakcie nabywania/zasada sumowania okresów ubezpieczenia i zatrudnienia.
Celem przepisów wspólnotowych jest skoordynowanie krajowych systemów ubezpieczeń na wypadek bezrobocia. Oznacza to, iż na poziomie Wspólnoty funkcjonują przepisy, których celem jest umożliwienie obywatelom państw członkowskich Unii Europejskiej bezproblemowe korzystanie z podstawowej swobody Wspólnoty, tj. prawa do wolnego przepływu osób na terenie UE, EOG i Szwajcarii.
Podstawowe zasady koordynacji przepisów wspólnotowych po 1 maja 2010 r. w przypadku UE, od 1 kwietnia 2012 r. w przypadku Szwajcarii, od 1 czerwca 2012 r. w przypadku EOG, wskazane są w:
- Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego,
- Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 987/2009 z dnia 16 września 2009 r. dotyczącego wykonywania rozporządzenia Nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego.
Oraz do 30 kwietnia 2010 r. (do 31.03.2012 r. Szwajcaria, do 31.05.2012 r. EOG), wskazane były w:
- Rozporządzeniu EWG nr 1408/71 z dnia 14 czerwca 1971 w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników, osób pracujących na własny rachunek i członków ich rodzin przemieszczających się w obrębie Wspólnoty (dotyczy obywateli państw EOG i Szwajcarii),
- Rozporządzeniu EWG Nr 574/72 z dnia 21 marca 1972 w sprawie wykonania rozporządzenia Rady Nr 1408/71/EWG w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników, osób pracujących na własny rachunek i członków ich rodzin przemieszczających się w obrębie Wspólnoty (dotyczy obywateli państw EOGi Szwajcarii).
Wskazane rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) dotyczą zasad przyznawania świadczeń z tytułu zabezpieczenia społecznego pracownikom, osobom pracującym na własny rachunek i członkom ich rodzin przemieszczających się pomiędzy krajami UE/EOG i Szwajcarii. Są one bezpośrednio stosowane w każdym państwie członkowskim, EOG oraz w Szwajcarii. Podstawową zasadą jest zasada oznaczająca, iż obywatel państwa członkowskiego Unii Europejskiej/Europejskiego Obszaru Gospodarczego i Szwajcarii podlega wyłącznie ustawodawstwu kraju, w którym pracuje. Reguły koordynacji mają zastosowanie do osób migrujących tzn. przemieszczających się w obrębie Wspólnoty.
Sumowanie okresów zatrudnienia/ubezpieczenia/pracy na własny rachunek w celu nabycia prawa do zasiłku dla bezrobotnych w Polsce.
Generalną zasadą wynikającą z przepisów wspólnotowych jest fakt, że zasiłek dla bezrobotnych przysługuje w pierwszej kolejności w państwie ostatniego zatrudnienia. Zatem, jeżeli ostatnio wykonywana praca miała miejsce np. w Niemczech, przede wszystkim należy zarejestrować się jako osoba bezrobotna w niemieckich służbach zatrudnienia i tam zwrócić się z wnioskiem o ustalenie prawa do zasiłku dla bezrobotnych.
Jeżeli bezpośrednio po zakończeniu pracy za granicą osoba zdecyduje się wrócić do Polski i tu nabyć prawo do zasiłku dla bezrobotnych należy pamiętać, że nabycie prawa do zasiłku w państwie zamieszkania odbywa się na zasadzie wyjątku.
Ubieganie się w Polsce o prawo do zasiłku dla bezrobotnych wiąże się z podleganiem polskiemu ustawodawstwu. Jednym z podstawowych warunków, jaki należy spełnić, aby nabyć prawo do zasiłku dla bezrobotnych w Polsce jest fakt udokumentowania okresu zatrudnienia/ubezpieczenia/pracy na własny rachunek wynoszącego łącznie co najmniej 365 dni w okresie 18 miesięcy poprzedzających rejestrację we właściwym powiatowym urzędzie pracy. W przypadku braku zatrudnienia po powrocie z zagranicy, należy zarejestrować się jako osoba bezrobotna we właściwym ze względu na miejsce zamieszkania powiatowym urzędzie pracy.
Jeżeli zatrudnienie miało miejsce w państwach należących do Unii Europejskiej/EOG i Szwajcarii sumowanie okresów zatrudnienia/ubezpieczenia/pracy na własny rachunek odbywa się na podstawie dokumentu PD U1 (w okresie przejściowym do 30.04.2014 r. także na podstawie Formularza E301).
Sumowanie okresów zatrudnienia/ubezpieczenia/pracy na własny rachunek w celu nabycia prawa do zasiłku dla bezrobotnych w Polsce.
Generalną zasadą wynikającą z przepisów wspólnotowych jest fakt, że zasiłek dla bezrobotnych przysługuje w pierwszej kolejności w państwie ostatniego zatrudnienia. Zatem, jeżeli ostatnio wykonywana praca miała miejsce np. w Niemczech, przede wszystkim należy zarejestrować się jako osoba bezrobotna w niemieckich służbach zatrudnienia i tam zwrócić się z wnioskiem o ustalenie prawa do zasiłku dla bezrobotnych.
Jeżeli bezpośrednio po zakończeniu pracy za granicą osoba zdecyduje się wrócić do Polski i tu nabyć prawo do zasiłku dla bezrobotnych należy pamiętać, że nabycie prawa do zasiłku w państwie zamieszkania odbywa się na zasadzie wyjątku.
Ubieganie się w Polsce o prawo do zasiłku dla bezrobotnych wiąże się z podleganiem polskiemu ustawodawstwu. Jednym z podstawowych warunków, jaki należy spełnić, aby nabyć prawo do zasiłku dla bezrobotnych w Polsce jest fakt udokumentowania okresu zatrudnienia/ubezpieczenia/pracy na własny rachunek wynoszącego łącznie co najmniej 365 dni w okresie 18 miesięcy poprzedzających rejestrację we właściwym powiatowym urzędzie pracy. W przypadku braku zatrudnienia po powrocie z zagranicy, należy zarejestrować się jako osoba bezrobotna we właściwym ze względu na miejsce zamieszkania powiatowym urzędzie pracy.
Jeżeli zatrudnienie miało miejsce w państwach należących do Unii Europejskiej/EOG i Szwajcarii sumowanie okresów zatrudnienia/ubezpieczenia/pracy na własny rachunek odbywa się na podstawie dokumentu PD U1 (w okresie przejściowym do 30.04.2014 r. także na podstawie Formularza E301).